Dit gaat niet over ons

Wat Andrea Trimarchi (39) en Simone Farresin (42) betreft, nam hun indrukwekkende carrière voor het eerst een vlucht in Eindhoven. Andrea: “Direct na onze studies in Italië startten we aan de Design Academy Eindhoven (DAE), en toen waren we al begonnen met werken. Het hebben van een platform als DAE, waar we ontzettend veel mensen en bedrijven konden ontmoeten, was ontzettend belangrijk als fundament voor onze studio. Na ons afstuderen voelden we dat dit het juiste moment was om te starten met studio Formafantasma en hadden we ook meteen klanten.”

Focus op ecologie

Formafantasma werkt vanuit Milaan en Rotterdam. Met industriële opdrachtgevers als Cassina, Prada en Sportmax – om er maar een paar te noemen – integreren ze hun commerciële opdrachten steeds meer met onderzoeksprojecten. Of het nu om onderzoek, product- of ruimtelijk ontwerp, of consultancy, educatie of exposities gaat: Formafantasma begint met kijken naar de context.

Simone: “Wij raken het meest geïnspireerd door in een bepaalde context te werken. Als een opdrachtgever bij ons komt met een sterke briefing en een goed begrip van wie wij zijn, kunnen wij ons beste werk leveren. We kijken vaak naar het verleden om te begrijpen waarom iets er is. Wij geloven dat historisch begrip onderdeel is van je rol als ontwerper.”
Andrea: “We werken steeds integraler en maken veel kruisverbindingen, waarbij ecologie een belangrijke focus is. We werken actief met bedrijven aan onderwerpen en thema’s waar wij in geïnteresseerd zijn. Het kan niet alleen gaan over goede of slechte producten maken; we moeten onderzoek kunnen gebruiken om iets te maken dat daadwerkelijk waarde heeft. Het is onmogelijk om te doen wat wij doen als ontwerpers zonder daar de omgeving en communities in mee te nemen.”

Simone: “Niet alle opdrachtgevers willen dat adresseren, hoewel het de laatste jaren makkelijker wordt. Deels omdat we dit zelf beter begrijpen dan aan het begin van onze carrière, maar ook omdat bedrijven beginnen te vragen om iets anders dan een praktische oplossing.”
Andrea: “Artek begon niet met de vraag ‘kunnen jullie een product ontwerpen, maar vertrok vanuit de ecologie van hun productie. Net als wij zijn zij geïnteresseerd in bomen en hoe die geoogst worden. Dus vroegen ze ons naar hun ecologische ontwikkeling te kijken en hun materiaaltoepassingen en distributiemethodes te evalueren.”

Verandering

De samenwerking met Artek resulteerde in Cambio: On Finnish Forestry en werd geëxposeerd in het Helsinki Design Museum. De expo kan worden gezien als een spin-off van Formafantasma’s bredere Cambio project: een doorlopend onderzoek naar het beheer van hout als grondstof. Cambio, afgeleid van het Latijnse cambium – dat verandering of uitwisseling kan betekenen – kwam voor het eerst tot stand in opdracht van Serpentine Galleries in Londen (Engeland, 2021) en Centro Pecci in Prati (Italië, 2021).
Andrea: “Waarom zouden we bomen oogsten als we ook meubels kunnen maken van een boom die is omgewaaid in een storm?”
Simone: “Ontwerp kan op zoveel manieren succesvol zijn, maar is vooral relevant wanneer het in staat is om bestaande ideeën ter discussie te stellen. Dat is een ontwikkeling die we in het hele ontwerpveld zien. Onze opdrachtgevers begrijpen dat het diagonaal en strategisch inzetten van design deuren opent en leidt tot echte impact.” 

Simone: “Wanneer we materialen gebruiken of met mensen en gemeenschappen te maken hebben, kunnen we ons niet permitteren om oppervlakkig te zijn. Ontwerp hoeft niet altijd hevig geëngageerd te zijn, maar wij kunnen niet tegen dingen die niet goed doordacht zijn. Wat niet betekent – integendeel! – dat design niet gepaard kan gaan met plezier en uitbundigheid. Wat design niet moet zijn, is een expressie van persoonlijke identiteit. Ontwerp is nooit de uitkomst van één persoon. Dat is iets wat we duidelijk terugzien bij onze studenten; wanneer mensen in groepen werken, zijn ze direct meer gefocust op design dat de grote vragen van vandaag adresseert. Dat type ontwerp ontleent zijn kracht aan mensen die geraakt worden door het idee dat een ontwerp overbrengt.”
Andrea: “Natuurlijk is dat een manier van werken die restricties met zich meebrengt. In ons exhibitieontwerp voor Fondation Cartiers Mondo Reale op de Triënnale in Milaan (te zien tot 11 december 2022, red.) gebruikten we bijvoorbeeld geen gipsen muren. Het instituut accepteerde ons voorstel om de muren van de ruimte van vellen papieren te maken. In dat geval moet je de beperking accepteren dat het geluid van de video’s die werden afgespeeld verder draagt.”

DDW is een viering van ideeën

Simone: “Dutch Design Week is er door de jaren heen altijd in geslaagd om haar licht te laten schijnen op een nieuwe generatie. Wat niet wil zeggen dat er niet ook fantastische ontwerpers van zeventig, tachtig of zelfs negentig zijn. Jong zijn gaat niet zozeer over leeftijd, maar over een frisse manier van denken.”
Andrea: “Wij vinden van alle designevenementen DDW de beste, met Design Academy Eindhoven als een belangrijke pilaar. Nieuwe, fragiele stemmen moeten beschermd en gekoesterd worden en talenten hebben een plek nodig waar ze hun ideeën voor het voetlicht kunnen brengen. DDW biedt precies dat: een flinke dosis energie en goede plekken. DDW is een viering van ideeën. Het risico is de vraag om commerciëler te worden, maar wij zien ook dat Eindhoven erkent dat design is wat deze stad maakt en een idealisme heeft dat beschermd moet worden.” 
Simone: “Ons ambassadeurschap is voor ons een manier om terug te geven wat wij hebben mogen ontvangen. We hebben hier zoveel tijd doorgebracht, zijn hier opgeleid en hebben ongelooflijk veel geleerd. Wij zijn zeer Italiaans, maar net zo goed Dutch designers. Dit is de plek waar onze creatieve kracht het eerst herkend werd. We hebben nu misschien iets meer het perspectief van een buitenstaander, waardoor we mogelijkheden, maar ook mogelijke problemen signaleren.

Het gaat niet om ons

Andrea: “Design is een instrument dat ons helpt om dingen beter te begrijpen. Dat is waarom wij tijdens DDW een symposium organiseren, dat heel politiek geladen en geëngageerd gaat zijn. Ecologie is uiteraard een belangrijk onderwerp, net als gender en kolonialisme. Het wordt sowieso heel internationaal; wij hebben nooit veel waarde gehecht aan een nationaal perspectief. Wanneer je ergens zo’n etiket op plakt, wordt het al snel problematisch, want het betekent dat je iets gaat definiëren en dan gaan er automatisch mensen buiten die definitie vallen. Dat is niet wie we zijn.”
Simone: “Het symposium gaat sowieso helemaal niet over ons. Onze manier om te laten zien wie wij zijn, is door jonge talenten naar voren te schuiven. Zoals onze studenten, die heel welbespraakt zijn en enorm relevante onderwerpen adresseren. Ons ambassadeurschap is een geweldige gelegenheid om gesprekken te initiëren, zodat zij daar dingen uit kunnen oppikken en nog beter kunnen maken.”
Andrea: “Persoonlijk kijken we, als hoofden van de Geo Design MA aan de Design Academy, ook enorm uit naar de eerste exposities van onze studenten op de Graduation Show.”

Radicaal

Andrea: “Waar wij nog niet klaar zijn, is dat de oprichting van een eigen educatieprogramma, wat zeker wel een ambitie is. We zijn altijd geïnteresseerd geweest in het zuiden van Italië; plekken waarvan iedereen aanneemt dat daar niets substantieels kan gebeuren. Een beetje zoals Eindhoven indertijd. We houden van het idee om educatie naar plekken te brengen waar mensen het niet verwachten.”
Simone: “Waar we wél heel erg klaar voor zijn, is om wat wij doen nog radicaler te maken; we zijn all set om de grenzen nog verder te verleggen. En misschien ook om wat vaker ‘nee’ te zeggen.”