DDW Trend: Zitten op de Zeitgeist

Een ontwerper moet zich bewust zijn van zijn tijd. Stam, Eames en Van der Kooij deden het voor. Weten wat de nieuwe technieken zijn en welke vormtaal de zeitgeist het beste verbeeldt. Hoe we samenleven en hoe we werken. Uiteindelijk is er dan ook geen object dat zo goed functioneert als the sign of the times als… de stoel! Nu meer dan ooit zelfs, want in deze tijden waarin we allemaal meer thuis zijn dan we misschien wel zouden willen, spelen meubels een belangrijke rol in ons leven. De woonmarkten en meubelboulevards beleven niet voor niets gouden tijden.

Wat zijn dan die de stoelen die onze tijd met een hamer op de kop slaan? De straatbanken van Mathijs van Gageldonk bijvoorbeeld, een ontwerp dat werd onderscheiden met de René Smeets Prijs, een prijs voor de Design Academy Eindhoven graduate met het ontwerp dat het best inpasbaar is in de praktijk. Overal in parken, pleinen en parkeerplaatsen wordt tegenwoordig gesport. Waarom dan niet op treinperrons, waar we dan toch maar onze tijd staan te verdoen. Daarom dus transformeerde Van Gageldonk de zitbankjes op treinperrons in trimtoestellen. Met een halter op het uiteinde wordt een zitbank opeens een gymnastiekpaard. De jonge ontwerper liet zich hierbij inspireren door parcours, de urban sport waarbij hekken, lantaarnpalen en andere obstakels in de openbare ruimte worden gebruikt als toestel. Met een speciale app kunnen gebruikers nieuwe oefeningen ook met elkaar delen.

Ook in de buitenlucht en voor openbaar gebruik is de Moving Bench van Hesther Melief en Tonny Aerts, een Corona proof straatmeubilair dat mensen met elkaar in contact brengt maar ze ook de mogelijkheid biedt om de anderhalve meter afstand te bewaren. Op een rails zijn vijftien kleurige stoeltjes bevestigd die heen en weer kunnen worden geschoven., waardoor je groepjes kunt creëren. Zo kun je bijvoorbeeld als één huishouden toch samen zitten, terwijl even verderop allemaal verliefde stelletjes zitten. Of eenlingen met een boek. Of vrienden die op gezonde afstand zijn geschoven maar toch dichtbij genoeg voor een intiem gesprek in de buitenlucht.

Lieselot Vander Elst liet zich eveneens inspireren door de menselijke behoefte aan intimiteit en vooral ook door het groeiende gebrek aan intimiteit. De Vlaamse ontwerper maakte het ensemble Re-Connect waarbij de tafel niet een barrière vormt tussen mensen maar hen juist omarmt en dichter bij elkaar brengt. Het zitensemble oogt als een sierlijke bloem. Een autonoom sculptuur eigenlijk vooral. Maar als je eenmaal zit, draait alles juist om verbindingen met elkaar. Fysieke contact is bijna onvermijdelijk; knieën die botsen, oogcontact, handen die toevallig strelen in oog. Of juist heel bewust door diep oogcontact of voetjevrijen. Uiteraard is het meubel 100 procent recyclebaar want het is volledig gemaakt van aluminium.

Spelen is altijd een goede manier om contact uit te lokken. Daarbij, zijn wij niet veel te veel vergeten om het kind in onszelf de ruimte te geven? Rope 6M speelt in op beide behoefte. Of eigenlijk in één behoefte: samen spelen. Deze zes meter lange touwen kunnen worden verkoopt tot speelse zitobjecten om vergaderingen iets informeler of actiever – en daarmee vast ook inspirerender – te maken. Maar het is natuurlijk ook leuk in huis, of beter nog in de tuin. In samenspraak met de ontwerpers kan een touw ook samen worden gemaakt. Voor de productie is een speciale vlechtinstallatie ontwikkeld.

Bijna logisch dat er ook een stoel is waarmee we kunnen genieten van de natuur – groen is onontkoombaar deze Dutch Design Week. Sitting Tree is een eenvoudige constructie – eigenlijk gewoon Thonet-stoel van Mart Stam zonder houten zitting en rugsteun – die met riemen aan boom kan worden bevestigd. Je kunt er ook meerdere aan een boom bevestigen zodat je samen kunt zitten; hang je ze boven elkaar kun je klimmen. Spelen, verbinden, terug naar de natuur – een stoel die de tijdgeest weliswaar niet met een hamer maar toch treffend samenvat.

Tot slot een disclaimer:

De opvatting dat een Westerse ontwerper wel even zal zeggen wat goed zitten is, wankelt. Wat misschien maar goed is ook. Dat is het uitgangspunt van het onderzoeksproject Cross Cultural Chairs waarvoor een reis van acht maanden werd ondernomen naar de meest bevolkte landen ter wereld. Op welke manieren verschilt zitten? Welke rituelen van samenkomen zijn ermee verbonden? De antwoorden op deze vragen bepalen hoe een stoel eruitziet. Waar in de ene cultuur mensen het liefst op de hurken zitten, is in een ander land ‘ligzitten’ op kussens de norm. Gewoon op de grond of juist in zorgvuldig ontworpen stoel. Bezoek daarom vooral de installatie Cross Cultural Chairs bij Onomatopee Projects.

Written by Jeroen Junte, editor-in-chief DesignDigger.