What if Lab: Safety matters

Een samenleving waarin niet wantrouwen, maar vertrouwen leidend is

Inwoners willen zich veilig voelen in hun buurt of wijk. Het gevoel van veiligheid wordt beïnvloed zowel door kleine zaken, zoals foutparkeren en zwerfvuil, als door grotere problematiek, zoals overlast van verwarde personen, georganiseerde criminaliteit en illegale wietplantages. Online ontstaan er nieuwe criminele wegen die minder zichtbaar en grijpbaar zijn voor van oudsher rigide handhavingsinstanties zoals politie, douane of de belastingdienst. Ook offline worden criminele netwerken steeds vaker gevormd door flexibele samenwerkingsverbanden die per gelegenheid tot stand komen, waarbij onder- en bovenwereld door elkaar lopen. Desondanks verwachten we dat de overheidsinstanties risico’s steeds goed kunnen inschatten en beperken. Hoe kunnen we zorgen dat die verantwoordelijkheid breder gedragen gaat worden, zodat ook ondernemers, organisaties en inwoners een rol spelen in het creëren van een veilige omgeving?

Samen moeten we nadenken over een effectieve, samenhangende en flexibele aanpak. Met name op lokale schaal liggen concrete aangrijpingspunten om deze opgaven op te pakken. Binnen een gemeente liggen vele schakels tussen organisaties, instellingen en inwoners verankerd, die een aandeel kunnen vormen van de oplossing. Een focus op preventie en het vroege signaleren van spanningen is mogelijk en nodig. Om deze strategie verder vorm te geven is het organiseren van informatie cruciaal en zal er gezocht moeten worden naar relevante samenwerkingspartners (zowel offline als online) die van toegevoegde waarde zijn in de aanpak van deze problematiek.

Embassy of Safety

Binnen de verschillende World Design Embassies wordt samen met de betrokken partners en ontwerpers gewerkt aan nieuwe perspectieven en oplossingen voor complexe maatschappelijke uitdagingen. In 2019 start de nieuwe ‘Embassy of Safety’, waarbij onder andere de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, Nationale Politie en Aanjaagteam Ondermijning betrokken zijn. Deze eerste editie onderzoekt de vraag ‘Is veiligheid een recht?’

De manier waarop momenteel gewerkt wordt aan een veilige samenleving is voornamelijk door middel van beleid, wetten, regels en protocollen. Veiligheid wordt benaderd als een systeemvraagstuk met een strakke en hiërarchische verdeling van taken bij de overheid en haar uitvoerende organen. Om veiligheid ook in de toekomst te kunnen blijven borgen, wordt een beleid uitgezet op basis van analyses van objectief gemeten cijfers. De menselijkheid is soms ver te zoeken in deze systemische aanpak, terwijl de beleving van veiligheid juist erg subjectief is.

Vertrouwen, emoties en betekenisgeving zijn doorslaggevend voor de veiligheidservaring van mensen. Het inzetten van zelfdenkende veiligheidssystemen kan feitelijk effectief zijn, maar dit betekent niet direct dat het ook effect sorteert in de menselijke veiligheidsbeleving. Dalende criminaliteitscijfers zijn belangrijke ijkpunten, maar winnen aan waarde als mensen de samenleving daardoor ook als veiliger ervaren. Een belangrijke andere vraag binnen de Embassy of Safety is daarom ‘Hoe kunnen we de menselijke beleving centraal stellen bij het inrichten van veiligheidssystemen?’ Samen met partners, experts en ontwerpers willen we binnen het What if Lab nieuwe perspectieven voor de toekomst verkennen, gevolgen concreet en invoelbaar maken en in co-creatie concepten vertalen naar een mogelijk nieuw beleid.

Pop-up What if Lab?

De afgelopen twee jaar werd voor het What if Lab van de VNG [achter de schermen hard gewerkt om tijdens DDW in het Klokgebouw prototypes te presenteren die in de maanden daarvoor ontwikkeld waren. Komende editie - als belangrijk onderdeel van Embassy of Safety op het Ketelhuisplein - is de aanpak dynamischer: Dutch Design Week wordt optimaal benut door het drukbezochte festival een week lang als ‘Living Lab’ in te zetten. Er wordt dus geen vastgesteld resultaat gepresenteerd, maar de betrokken gemeenten, ontwerpstudio’s, veiligheidsexperts en bezoekers van DDW komen daar juist samen om ter plekke het onderzoek en experiment aan te gaan en de ontwikkelingen direct inzichtelijk te maken voor en met het publiek.

Tijdens DDW wordt er naast het doorlopende Living Lab ook een Demo Day georganiseerd, waar het concept na 5 volle dagen ontwikkelen en testen wordt gepresenteerd aan een geselecteerd gezelschap voor feedback en mogelijke partnerschappen in de verdere ontwikkeling. Op 25 oktober organiseert de VNG een uitgebreide conferentie rond het thema veiligheid waarbij de deelnemers van het What if Lab uitgenodigd worden hier ook de projecten te presenteren. Bij deze conferentie zullen beleidsmakers en veiligheidsexperts vanuit het netwerk van de partners van Embassy of Safety aanwezig zijn, het ideale netwerk om mogelijkheden te bespreken om je concept verder te ontwikkelen voor toepassing in de dagelijkse praktijk.

Opzet programma

VNG heeft onlangs een oproep gedaan aan alle Nederlandse gemeenten (en/of hun samenwerkingspartners) om zich in te schrijven met een veiligheidsvraagstuk dat in hun omgeving speelt en toe is aan nieuwe perspectieven. Uit deze inzendingen worden er 10 vraagstukken geselecteerd door een commissie bestaande uit de VNG, partners van de Embassy of Safety en DDF. Tijdens de voorgaande What if Labs met de VNG bleek dat de bril waarmee een ontwerper naar het vraagstuk kijkt vaak een hele andere is dan die van de ambtenaar. Daarom starten de ‘vraagstuk-eigenaren’ deze keer begin september met een masterclass op het gebied van Design Thinking, zodat zij een introductie krijgen in ontwerpmethodiek en hun vraagstuk kunnen aanscherpen met het oog op de toekomstige samenwerking.

Ondertussen is dan de inschrijftermijn voor ontwerpers ook gesloten en zijn er op basis van portfolio en motivatie drie studio’s geselecteerd om deel te nemen aan dit What if Lab. Deze drie studio’s worden uitgenodigd voor de pitches van de 10 vraagstuk-eigenaren op 16 september. Samen met de VNG, DDF, Innovatiekabinet en partners vanuit Embassy of Safety vormen zij de jury om uiteindelijk 3 van de 10 vraagstukken te selecteren. Aan het eind van de dag kunnen ontwerpers en vraagstuk-eigenaren met elkaar in gesprek om kennis te maken en een start te maken voor het Pop-up What if Lab.

In de periode na dit selectiemoment tot aan DDW gaan de ontwerpers samen met de vraagstuk-eigenaren de vraag verder aanscherpen onderzoeken hoe ze het Living Lab tijdens DDW het beste kunnen inrichten. Het idee is dat DDW het kloppend hart vormt van een intensieve researchperiode, waarbij ook de andere partners van Embassy of Safety, genodigde experts en publiek kunnen worden ingezet om te verkennen en experimenteren. Hiervoor is naast de inhoudelijke vraag het dus ook belangrijk om na te denken hoe je jullie proces zichtbaar kan maken en het publiek betrekken binnen je eigen ontwerpproces.

Na DDW is er nog tijd om de eerste aanzetten en concepten die tijdens DDW zijn ontstaan, verder uit te werken tot prototypes. Dit proces zal altijd in samenwerking blijven met de vraagstuk-eigenaar. In de loop van 2020 zullen vervolgens de laatste resultaten worden gepresenteerd. VNG streeft ernaar om goede ideeën ook daadwerkelijk te implementeren en kan – indien nodig – gedurende het hele proces helpen bij het zoeken naar en vinden van externe samenwerkingspartners of investeerders, mocht dat nodig zijn.

Criteria voor deelnemers

Voor dit What if Lab zoeken we specifiek naar studio’s met een wat ruimere ervaring, liefst ook in het werken met overheidsinstanties of organisaties die daarmee vergelijkbaar of verbonden zijn. Je zal je er goed bij moeten voelen om het publiek bij je proces te betrekken en je ontwerpproces af te stemmen op een omgeving waar je tegelijkertijd werkt maar ook je voortgang verbeeld. Een ander criterium is beschikbaarheid tijdens Dutch Design Week aangezien het Living Lab een actief en interactief onderdeel vormt van Embassy of Safety. Tijdens openingsuren van deze ambassade (dagelijks tussen 11:00 en 18:00) en de geplande Demo Day en conferentie, zal er dus altijd minimaal een persoon vanuit de studio aanwezig dienen te zijn. Vanwege deze intensieve werkperiode tijdens DDW achten we het noodzakelijk om vanuit een studio met meerdere leden of een samenwerkingsverband te opereren. Dit kan wel een samenwerking zijn die voor deze gelegenheid tot stand is gekomen.

Inschrijven

Inschrijven kan tot 21 augustus 2019 23:59 uur a.s. via deze link.

Bij de inschrijving vragen we een referentie van 3 tot 5 relevante, eerder uitgevoerde projecten en een beknopte motivatie voor deelname.

Let op: bij het inschrijfformulier is het niet mogelijk de ingevulde gegevens tussentijds op te slaan om op een later tijdstip verder te gaan. Daarom raden we aan je tekst uit te werken in een tekstverwerker zoals Word en dat te kopieren naar het inschrijfformulier.

Beschrijving relevante projecten: max. 150 woorden per project. Motivatie voor deelname: max. 600 woorden. Afbeeldingen: JPG. Minimale afbeeldingsgrootte: 600 pixels in de breedte, 72 dpi. Maximale bestandsgrootte: 2 MB.

Lees voor inschrijving ook de deelnamevoorwaarden door. Bij inschrijving ga je automatisch akkoord met de voorwaarden zoals omschreven in onderstaande document ‘Deelnamevoorwaarden What if Lab VNG 2019’.

Tijdlijn

Deadline aanmeldingen	21 augustus 2019
Selectie drie deelnemers	29 augustus 2019
Briefing en kennismaking	9 september
Pitches en selectie gemeentelijke vraagstukken	16 september 2019
Voorbereiding pop-up What if Lab VNG (i.s.m. gemeentelijke partner)	17 september t/m 18 oktober 2019
Pop-up What if Lab VNG tijdens DDW 2019	19 oktober t/m 27 oktober 2019
Demo Day	24 oktober 2019
Conferentie Embassy of Safety	25 oktober 2019
Doorontwikkeling concept tot prototype	28 oktober 2019 t/m 3 februari
Presentatie prototype	In de loop van 2020

Vergoeding

De drie geselecteerde ontwerpstudio’s ontvangen elk een vergoeding van totaal € 17.500,- voor de gehele opdracht. Deze betaling wordt als volgt gefaseerd:

• € 5000 voor de voorbereidende fase tot aan DDW 2019, inc. selectie dag.
• € 7500 voor de uitvoering van het programma tijdens DDW 2019 (elke dag van DDW dient er iemand vanuit de studio aanwezig te kunnen zijn bij het pop-up What if Lab)
• € 5000 voor de doorontwikkeling van concept tot prototype na afloop van DDW 2019. Hierbij is ook de eindpresentatie van het prototype in 2020) inbegrepen.

Vragen?

Heb je vragen over dit What if Lab, neem dan contact op met Lio de Bruin.